Tierra de Castilla La Mancha

Gelegen op de zuidelijke Castiliaanse meseta, 60 km van Madrid, is La Mancha de grootste herkomstbenaming van Spanje. Hij beslaat 30.700 vierkante kilometer en daarmee ongeveer de helft van de provincie Castilië. De wijngaarden liggen in 182 gemeenten: 12 in het district Albacete, 58 in Ciudad Real, 66 in Cuenca en 46 in Toledo, hoewel er wel wat wijzigingen op stapel staan, omdat sommige gebieden hun registratie niet geheel bijgewerkt hebben.
De kracht van de wijnbouwtraditie van het gebied weerspiegelt een serie intrinsieke en natuurlijke omstandigheden die de wijnbouw gunstig gezind zijn en die zorgen voor wijn met een uitstekende kwaliteit. La Mancha is een ideaal wijnbouwgebied omdat, ondanks een lage opbrengst per hectare, de kwaliteit van het fruit, de rijpingscyclus en de gezondheid van de wijnstokken uitzonderlijk goed zijn.
Het beeld van La Mancha als een immens plateau met woestijnachtig landschap dat enorme hoeveelheden bulkwijn van lage kwaliteit produceerde, is inmiddels al lang verdwenen. Tegenwoordig hebben deze wijnen zonder twijfel hun plaats tussen de meest gerenommeerde wijnen ter wereld verdiend.
La Mancha is daarnaast ook het grootste wijnproducerende gebied ter wereld, met een totaal areaal van 191.699 hectare wijngaard, een echt ongelooflijk getal dat ervoor zorgt dat een groot deel van alle wijn die geproduceerd wordt in Spanje hier wordt gemaakt.

Geschiedenis
De naam ‘Mancha’ lijkt af te stammen van het Arabische ‘manxa’, dat ‘droog land’ betekent, hoewel sommige taal- en geschiedkundigen geloven dat het is afgeleid van de samentrekking van de zinsnede ‘la más ancha’ (de breedste). Hoe dan ook, beide verklaringen passen goed bij de brede, droge vlaktes van La Mancha.
Aan het eind van de jaren ’70 van de 20e eeuw kochten grote bedrijven hier land en investeerden ze zwaar in nieuwe vinificatietechnologie, waardoor een revolutie in de sector werd ontketend. Daarnaast vormde een groot aantal kleine, traditionele bodega’s coöperaties.
De laatste tien jaar bedroegen de investeringen in de verbeteringen van de infrastructuur van de wijnmakerijen meer dan 360 miljoen euro, maar men is nog lang niet klaar. Veel van deze wijnmakerijen en coöperaties zijn nog altijd volop bezig met het moderniseringsproces.
Zo is het aantal houtgerijpte wijnen in de D.O. La Mancha enorm gegroeid. Een belangrijk aspect bij de kwaliteitsverbetering van de wijnen is de investering in menskracht geweest: de inlijving van oenologen, chemici en overig hooggekwalificeerd personeel heeft een onomstotelijke kwaliteitsverbetering veroorzaakt.

Geografie
De D.O. La Mancha omvat 193.133 hectare land, verspreid over 4 districten van de provincie Castilië La Mancha (Albacete, Ciudad Real, Cuenca en Toledo). Het land stijgt licht vanuit het noorden naar het zuiden, tussen Aranjuez op 489 meter tot La Mancha op 700 meter. Dan daalt het weer richting Manzanares, dat ligt op 645 meter hoogte.
Hoewel dit een groot gebied is, zijn de vlakke ligging en de bodem verbazingwekkend consistent – roodbruine, zanderige kleigrond, laag in organisch materiaal en rijk aan kalksteen en kalk. Kalkstenen aderen komen in de bodem veel voor en deze moeten doorgebroken worden om de wortels van de wijnstokken de grond in te laten groeien.

Klimaat
De vlakten van La Mancha, gelegen op een gemiddelde hoogte van ca. 700 meter, hebben een typisch continentaal klimaat; de ijzig koude winters maken in het voorjaar vrijwel direct plaats voor een verzengende hitte in de zomer. De zomertemperatuur is vaak 45ºC, terwijl in de winter de temperatuur kan dalen tot –12/15ºC.
Het gebied is redelijk vlak met zo nu en dan een heuvel. De roodachtig bruine bodem, die stamt uit Mioceensediment, heeft een hoog kalksteengehalte.
Het gebied is het hele jaar droog omdat de omringende bergen de toegang blokkeren voor vochtige fronten vanuit de zee.
De hoeveelheid regen is schaars – slechts 300 tot 400 mm per jaar – en lange periodes van droogte komen vaak voor. Dit is ook de doorslaggevende oorzaak voor het feit dat meer dan 95% van La Mancha’s wijngaarden uit zeer droge landbouwgrond bestaat. Daarnaast heeft de streek meer dan 3.000 uur zon per jaar.

Wijnbouw
Hoewel de Airéndruif nog altijd de D.O. wijngaarden domineert, is de aanplant van Cencibel, ofwel Tempranillo, enorm toegenomen. Deze beslaat nu meer dan 18.300 hectare. Dankzij de aanzienlijke herstructurering die momenteel in de D.O.-wijngaarden plaatsvindt, zal deze oppervlakte in de nabije toekomst alleen maar groeien.
Als gevolg van deze herstructurering hebben D.O.-producenten ook overige variëteiten aangeplant, zoals Macabeo of Viura, Sauvignon Blanc en Chardonnay voor witte wijnen. Voor rode wijnen zijn – naast Tempranillo - Garnacha en Moravia (te vinden in een paar delen van Albacete en Cuenca) al sterk vertegenwoordigd; daarnaast is er een toenemend aantal prestigieuze Franse soorten, zoals Cabernet Sauvignon, Merlot en Syrah.

Wijnbereiding
De toegenomen omzet in de jaren ’70 en ’80 van de 20e eeuw zorgde ervoor dat de meeste coöperaties hun traditionele ‘tinajas’ (open, aardewerken vaten) konden inruilen voor onberispelijke tegelvloeren en nauwgezet schoongemaakte roestvrijstalen materiaal. Het door computers gecontroleerde oogsten hielp de kwaliteit te verbeteren. Snel en gekoeld transport van wijngaard naar persen en zacht persen met een gecontroleerde gisting op lage temperaturen hebben gezorgd voor een nieuwe generatie witte wijnen gemaakt van de Airéndruif. De nieuwe methodes zorgen dat de verfijnde fruitige aroma’s behouden blijven en dat secundaire smaakindrukken onderdrukt worden. Sommige bedrijven produceren alleen jonge wijnen, terwijl andere hun rode wijnen laten ouderen. Weer andere doen hun witte wijnen in moderne betonnen ‘tinajas’ of vaten voor een rijpingstermijn van zes maanden.

Wijnen
Het toegenomen aantal druivensoorten en de toename van de productie van rode wijnen in de laatste jaren heeft het typische imago van La Mancha van een regio die alleen maar witte wijn produceert, veranderd. Het beeld klopt alleen nog maar voor tafelwijnen, most en gedistilleerde producten.
De witte wijnen, rosés en jonge rode wijnen die gemaakt zijn met behulp van temperatuurbeheerste gisting zijn fris en fruitig en hun consumptie heeft een hoge vlucht genomen. Hetzelfde geldt voor de houtgerijpte rode wijnen dankzij het feit dat de meerderheid van de wijnmakerijen eikenhouten vaten gebruikt.